Ιράν, Πέντε Γιουνανί στη χώρα των Φαρσί!

[dimosf]

Βγαίνοντας από το ξενοδοχείο, σε περίπου 150 μέτρα συναντήσαμε τη μεγάλη λεωφόρο Karim Khan Zand.

Διατρέχει όλο το κέντρο της πόλης και έχει από τη μια και την άλλη καταστήματα με όλων των ειδών τα καλούδια.

Ανάμεσα τους και ένα καταπληκτικό κτίριο στο οποίο γίνεται αναπαλαίωση.

[dimosf]

Η κίνηση είναι απερίγραπτη μέχρι αργά το βράδυ και μάλλον όσο περνάει η ώρα αυξάνει. Για να περάσουμε απέναντι χρησιμοποιήσαμε την πεζογέφυρα με τις κυλιόμενες σκάλες. Κουρασμένοι και σχετικά πεινασμένοι είπαμε να δοκιμάσουμε καλαμπόκι. Πρόκειται για βρασμένους σπόρους καλαμπόκι που τους ανακατεύουν με τυρί, αλατοπίπερο και θέλεις με καυτερά (πολύ καυτερά όμως) πιπέρια, ανάλογα με το πόσο καυτά μπορεί να αντέξει ο ουρανίσκος σου. Το βάζουν σε ένα πλαστικό ποτήρι και σου το δίνουν μαζί με ένα κουταλάκι και μια χαρτοπετσέτα. Όλα αυτά γύρω στο ένα ΕΥΡΩ. Κάτσαμε σε ένα παγκάκι και απολαύσαμε το καλαμπόκι μας. Καλό ήταν. Για την επιστροφή διαλέξαμε μια πιο κασκαντερική πορεία ανάμεσα στα αυτοκίνητα και τότε είδαμε πως στο πεζοδρόμιο που είχαμε περάσει μια ώρα πριν γινόταν το αδιαχώρητο. Δεκάδες μικροπωλητές είχαν στρώσει κάτω πανιά με την πραμάτεια τους. Ούτε εκατοστό ελεύθερο. Μόνο ένας διάδρομος για τον κόσμο. Εκεί άνθρωποι, μαμάδες με παιδικά καροτσάκια,

εκεί και ένας πωλητής ξηρών καρπών με ένα καρότσι (αυτά της οικοδομής αλλά κάπως μεγαλύτερο) γεμάτο με ξηρούς καρπούς (!!!). Τι εικόνες!
Ο ύπνος ήρθε γρήγορα και ήταν γλυκός σαν τα όμορφα τραγούδια που μας προϋπάντησαν στην πόλη των Ποιητών! Shab be kheir (Καλή νύχτα)!!

[McElk]

Η τελευταία εικόνα που περιγράφεις μου θύμισε αντίστοιχη στην Άγκυρα. Μέχρι το κλείσιμο των κανονικών μαγαζιών το βράδυ (στις 21.30 το καλοκαίρι) δεν υπήρχε κανείς μικροπωλητής έξω. Με το που έκλειναν σε 2-3 λεπτά στηνόταν εκατοντάδες πάγκοι στα πεζοδρόμια η χαλιά στο έδαφος με πραμάτειες και τα παζάρια συνεχιζόταν μέχρι αργά τα μεσάνυχτα.                                                                                                                                                                                                                                      Εμένα μου φαίνεται ένας έξυπνος τρόπος να συνυπάρχουν νόμιμα και τα κανονικά καταστήματα και οι μικροπωλητές με την φθηνοπραμάτεια.

[dimosf]

Κυριακή 15 Μαρτίου 2015 (Yekshanbéh 24 Espand 1393)
Η μέρα ξημέρωσε λαμπρή και με σχετική ζέστη. Πήραμε πρωινό και στη συνέχεια πήγαμε με τα πόδια μέχρι τα γραφεία του πρακτορείου για να γνωρίσουμε αυτούς με τους οποίους επικοινωνούσαμε τόσο καιρό και να εξοφλήσουμε το ταξίδι.

Το Σιράζ, όπως είπαμε, είναι η 5η πόλη του Ιράν σε πληθυσμό και έχει μια ιστορία περίπου 4000 χρόνων. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της χώρας και κάτι λιγότερο από 1000 χμ. νότια της Τεχεράνης, σε μια κοιλάδα της οροσειράς του Ζάγκρου, σε υψόμετρο περίπου 1800μ.
Στο πέρασμα του χρόνου είδε στιγμές ακμής και παρακμής και υπήρξε πρωτεύουσα της Περσίας σε διάφορες φάσεις της ιστορίας της, με τελευταία τον 18ο αι. επί των ημερών του Σάχη Karim Khan Zand.
Στη διάρκεια του μεσαίωνα υπήρξε μεγάλη άνθηση στις τέχνες και τις επιστήμες. Γέννησε και έθρεψε δύο μεγάλους ποιητές, όχι μόνο για την Περσία αλλά και για τον κόσμο όλο. Τον Σααντί (12ος αι.) και τον Χάφεζ (14ος αι.). Οι τάφοι τους είναι τόποι προσκυνήματος και όχι απλά τουριστικά αξιοθέατα. Ο Σααντί είναι ο «πατέρας» εκείνου του «Αγάπη μου, αγάπη μου» από τα «Χτυποκάρδια στα θρανία». Οι Ιρανοί πιστεύουν πως μέσα στα ποιήματά του Χάφεζ θα βρουν απαντήσεις σε κάθε αγωνία και ερώτημά τους (φαίνεται πως τόχε το χάρισμα), ερμηνεύοντας το απόσπασμα από το έργο του, που θα διαλέξουν τυχαία, κατά το δοκούν, κάτι σαν την Πυθία ένα πράγμα (!!!).

Από τον τάφο του Χάφεζ (Aramgah-e Hafez) αρχίσαμε τη γνωριμία μας με την πόλη. Βρίσκεται σε μικρή, σχετικά, απόσταση από το ξενοδοχείο μας, βορειοανατολικά του κέντρου μέσα σε ένα υπέροχο κήπο. Απ’ έξω διάφοροι τύποι με ένα κουτί γεμάτο χρωματιστά χαρτάκια και ένα παπαγαλάκι (ζωντανό!!) στο άλλο χέρι μας πλησίασαν. Το παπαγαλάκι διαλέγει ένα χαρτάκι που υποτίθεται πως γράφει κάτι για τα μελλούμενά σου!  Δεν ζητούν χρήματα, αλλά αν θέλεις δεν θα πουν όχι. Φυσικά είναι γραμμένα στα φαρσί και αυτό σημαίνει πως κάποιος πρέπει να στο μεταφράσει. Ένας από την παρέα πήρε, αλλά ο Abbas μας είπε πως θα μας το εξηγήσει στο τέλος μέσα στο βανάκι, για να μη χάνουμε χρόνο και εκεί ξεχάστηκε. Κρίμα γιατί δεν μάθαμε τις μας επιφυλάσσει η τύχει!
Πληρώσαμε και εδώ το εισιτήριο και μπήκαμε.

Κήπος, σκάλες στο βάθος, μια εντυπωσιακή στοά με διπλή κιονοστοιχία και αμέσως μετά μια πλατεία και στη μέση,

σε υπερυψωμένο βάθρο,

κάτω από ένα θόλο που στηρίζεται σε 8 κολώνες ο τάφος.

[dimosf]

Είναι φτιαγμένος από λευκό μάρμαρο όλο σκαλισμένο και γύρω έχει χοντρό γυαλί αφήνοντας εκτεθειμένο το πάνω μέρος.

Είχε αρκετό κόσμο. Το εντυπωσιακό είναι πως οι Ιρανοί έχουν μια σχέση πολύ ζωντανή με την ποίηση. Έβλεπες νέες τσαντοροφορεμένες κοπέλες να κάθονται ένα γύρο και να διαβάζουν ή να απαγγέλουν ποιήματα. Άλλοι άφηναν ένα λουλούδι στον τάφο, ακουμπούσαν το χέρι πάνω του και απήγγειλαν κάτι από μέσα τους. Ένα γύρο έβλεπες χείλη να κουνιούνται και πρόσωπα με σεβασμό να «προσεύχονται», όχι σε κάποιο Θεό ή Άγιο, αλλά σε ένα Ποιητή (!!!!). Α:κόμα και μικρά παιδία! ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ!!!!
Πραγματικά αισθάνθηκα άβολα που δεν μπορούσα να πάρω κι εγώ μέρος σε αυτή τη διαδικασία και απλά κοίταζα, σαν τουρίστας, χωρίς να μπορώ να μπω πιο βαθειά σε όλο αυτό που έβλεπα.

[dimosf]

Στο έδαφος της πλατείας υπάρχουν παλιές ταφόπλακες μιας και ο χώρος χρησιμοποιούνταν παλιότερα σαν νεκροταφείο, αλλά δεν χρησιμοποιείται πια, εκτός κάποιων εξαιρέσεων. Και αυτές είναι όταν πρόκειται για εξέχουσες προσωπικότητες της πόλης. Βλέπεις λοιπόν γύρω από αυτή την πλατεία σκαλιά που οδηγούν σε άλλους χώρους

με τάφους κάποιων από τα επιφανή τέκνα του Σιράζ,

κάποιοι μέσα σε εντυπωσιακά κτίρια.

[dimosf]

Κάπου εκεί τελείωσε η επίσκεψη στον τάφο του Χάφεζ. Αποφασίσαμε να μην πάμε στο τάφο του Σααντί και να πάμε να δούμε έναν από τους διάσημους κήπους της πόλης. Διαλέξαμε τους Βοτανικούς κήπους Eram (Bagh-e-Eram) ή «Κήπους του Παραδείσου» που βρίσκονται στη λίστα των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Βρίσκονται στα βορειοδυτικά του κέντρου σε μια περιοχή που καταλαβαίνεις αμέσως πως κατοικείται από εύπορους.

Βλέπεις σπίτια που θυμίζουν ανάκτορα αλλοτινών καιρών! Και όμως είναι σύγχρονα! Μπροστά σε ένα από αυτά τα «παλάτια» μας άφησε το βαν.
Οι κήποι Eram δεν είναι γνωστό από πότε υπάρχουν. Ισχυρές, όμως, μαρτυρίες συνηγορούν πως έχουν μια ηλικία περίπου 900 χρόνων, από τα χρόνια των Σελτζούκων.. Από τον 11ο αι αναφέρονται σε έργα διαφόρων λογίων, ανάμεσά τους και του Χάφεζ,. Άλλαξαν πολλούς ιδιοκτήτες, βασιλιάδες και μη, όπως οι Σάχηδες της δυναστείας των Zand (18ος αι). Πέρασαν στα χέρια κάποιων από τους αρχηγούς της νομαδική φυλής των Κασκάϊ, από τους οποίους τους αγόρασε ένας από τους σάχηδες της δυναστείας των Qajar

που κατασκεύασε το μέγαρο που υπάρχει πολύ κοντά στην κεντρική είσοδο των κήπων.

Σήμερα οι κήποι ανήκουν στο Πανεπιστήμιο του Σιράζ που τους έχουν μετατρέψει σε Βοτανικούς Κήπους έχοντας φυτέψει φυτά από τα πέρατα του κόσμου. Είναι επισκέψιμοι και λειτουργούν σαν μουσείο (με εισιτήριο βεβαίως).

[dimosf]

Πληρώσαμε κι εμείς το εισιτήριό μας και μπήκαμε.

Γίνονταν έργα στα κτίρια και γι αυτό ήταν κλειστά. Οι κήποι όμως ήταν ανοικτοί.

Το υπέροχο κτίριο με την πανέμορφη σκεπαστή βεράντα στον όροφο και την πρόσοψη διακοσμημένη με διάφορες παραστάσεις ψηφιδωτών

έχει μπροστά του μια μικρή τετράπλευρη «λίμνη» από την οποία. ξεκινούν τρεχούμενα νερά προς τους κήπους. Κάναμε βόλτες, θαυμάσαμε, φωτογραφήσαμε και φυσικά φωτογραφηθήκαμε. Είναι εντυπωσιακό πως οι Ιρανοί, που η χώρα τους είναι ερημική σε μεγάλο της μέρος, λατρεύουν τα τρεχούμενα νερά και φτιάχνουν υπέροχους κήπους και πάρκα. Και όχι μόνο τους φτιάχνουν αλλά τους φυλάνε σαν κόρη οφθαλμού! (Απαγορεύεται οποιαδήποτε σύγκριση!!).

[dimosf]

Φεύγοντας από τους Κήπους Eram, ο Abbas μας πρότεινε να πάμε για Ξηρούς Καρπούς(!!!). Κανονικά μια τέτοια πρόταση θα ακούγονταν αστεία, και προς στιγμή κοιταχτήκαμε αμήχανα με ένα χαμόγελο που έλεγε: «Πλάκα μας κάνεις;». Αυτός όμως επέμενε και είπαμε να δοκιμάσουμε. Αυτό που είδαμε τελικά ξεπερνούσε κάθε φαντασία και κάθε τι που ξέρουμε. Ένα τεράστιο μαγαζί

με δεκάδες μεγάλα μεταλλικά μπωλ γεμάτα με ξηρούς καρπούς, πολλούς από τους οποίους βλέπαμε για πρώτη φορά. Και αποξηραμένα φρούτα

και γλυκίσματα και …. και …. και …..και τι δεν είχε εκεί μέσα. Και όλα αυτά μπορούσες να τα δοκιμάσεις!! Φυσικά και δοκιμάσαμε πολλά και τα ευχαριστηθήκαμε, αλλά αν αποφασίζαμε να τα δοκιμάζαμε όλα θα φεύγαμε από εκεί μέσα με βαριά δυσπεψία. Μια υπάλληλος μας είχε χρεωθεί, μας εξηγούσε τι ήταν το κάθε τι και έβαζε ότι θέλαμε να αγοράσουμε. Πήραμε λίγα πράγματα, γιατί διαπιστώσαμε πως δεν ήταν και τόσο φτηνά, και φύγαμε έχοντας κόψει την πείνα προς το παρόν. Έτσι προτείναμε πριν το φαΐ να πάμε για ένα καφέ.

[dimosf]

Από το τζάμι χαζεύαμε τις εικόνες της πόλης.

Πάρκα, μεγάλα και σκιερά,

τοιχογραφίες (γκράφιτι) στις μάντρες των κτιρίων (μη φανταστεί κανείς γκράφιτι σαν και αυτά που βλέπουμε εμείς. Είναι φανερό πως είναι κατευθυνόμενα μιας και προπαγανδίζουν τα του καθεστώτος). Είδαμε κιόλας μια εικόνα που στην Τεχεράνη είχα δει μόνο φευγαλέα και που θα βλέπαμε σε όλο το ταξίδι μας, ακόμα και στο μικρότερο χωριό.

Μεγάλα πορτρέτα (φωτογραφίες ή ζωγραφισμένα) νεαρών αντρών, πεσόντων κατά τη διάρκεια του Ιρακινοϊρανικού πολέμου. Είναι οι Μάρτυρες αυτής της χώρας! Είναι ένα θέαμα εντυπωσιακό και συνάμα σε σοκάρει!