3η μέρα
Κυριακή και το πρόγραμμα είχε πρωινό καφέ στον Δημοτικό (Ηγεμονικό) Κήπο που βρίσκεται περίπου στο κέντρο του λιμανιού αλλά στην 1η εσωτερική παράλληλο και έτσι δεν έχει θέα στη θάλασσα. Έχει όμως πολύ πράσινο και αποτελεί μια όαση δροσιάς.
Η ιστορία της Σάμου είναι μεγάλη και πολυτάραχη. Έχει δε το μοναδικό «προνόμιο» για τα ελληνικά δεδομένα να έχει ένα είδος αυτονομίας για περίπου 80 χρόνια πριν ενωθεί με την Ελλάδα. Αυτή είναι η περίοδος της Ηγεμονίας της Σάμου (1834-1912) κατά την οποία γνώρισε ιδιαίτερη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική άνθιση με την ανάπτυξη του οινεμπορίου, της καπνοβιομηχανίας και της βυρσοδεψίας. Είχε δική της σημαία, έκοψε νόμισμα και είχε δικά της γραμματόσημα. Στην περίοδο αυτή στολίζεται με όμορφα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια και χώρους. Ένας τέτοιος χώρος και ο κήπος που πίναμε εκείνο το πρωί τον καφέ μας. Πίσω από τον κήπο βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σάμου που αποτελείται από δύο κτίρια. Το παλιό της εποχής της Ηγεμονίας και το νέο που χτίστηκε με πρωτοβουλία του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου και δωρεά της Volkswagen. Το νέο, εκτός από την ανάγκη να στεγαστούν παραπάνω εκθέματα έγινε και για να στεγαστεί ο κολοσσιαίος Κούρος της Σάμου του 6ου π.Χ. αι. που βρέθηκε κοντά στο Ηραίο και έχει ύψος 5,50 μέτρα!!
Μετά τον καφέ και τη δροσιά που μαζέψαμε ώρα για επίσκεψη στο μουσείο με τα πραγματικά πολύ αξιόλογα ευρήματα. Σπουδαίο όσο και εντυπωσιακό το «Σύνταγμα του Γενέλεω», μαρμάρινο σύμπλεγμα μιας εξαμελούς οικογένειας, σαμιακού εργαστηρίου, ανάθημα στο Ηραίο. Πολύ εντυπωσιακά και άλλα μαρμάρινα αγάλματα του τύπου Κούρου ή Κόρης αλλά φυσικά αυτό που κυριολεκτικά σε καθηλώνει είναι ο τεράστιος Κούρος.
Εξ’ ίσου εντυπωσιακά, αν και μικρά σε μέγεθος, τα εκθέματα στο παλαιό κτίριο. Από την προϊστορική ως τη Βυζαντινή περίοδο. Πολύ σπουδαία και μοναδική για τα Ελληνικά δεδομένα η συλλογή με τα ξύλινα αντικείμενα (αγαλματίδια, ομοιώματα πλοίων, τμήματα επίπλων κλπ) από τον7ο-6ο αι. π.Χ. που σώθηκαν επειδή διατηρήθηκαν σε συνθήκες απόλυτης υγρασίας!!!
Πραγματικά πολύ σπουδαίο μουσείο. Επίσκεψη που με γέμισε γνώσεις και συναισθήματα. Και πάλι έξω να χαζέψουμε τα όμορφα κτίρια του Αγίου Σπυρίδωνα και του Δημαρχείου (το παλιό Βουλευτήριο των Σαμίων).
Μετά όμως την πνευματική τροφή, ώρα και για υλική! Περίπου στη μέση της βόρειας πλευράς του νησιού είναι ένας παραθαλάσσιος οικισμός με το λιμανάκι του, την παραλία με το χοντρό βότσαλο και ένα πανέμορφα ζωγραφισμένο σχολείο. Ο Άγιος Κωνσταντίνος. Εκεί κάτσαμε για φαΐ.
Αν και το βοριαδάκι βάσταγε καλά δεν στάθηκε ικανό να μας χαλάσει το γεύμα.
Κατόπιν πήραμε το δρόμο που με πολλές στροφές φιδοσέρνεται προς τα νότια ανεβαίνοντας στο χωριό Βουρλιώτες και το βουνό Καρβούνη που δεσπόζει με τα 1153 μέτρα του στο κέντρο του νησιού. Λίγο πριν τους Βουρλιώτες στρίψαμε προς την πανέμορφη και καταπράσινη περιοχή Πνακά με τις πηγές και τα τρεχούμενα νερά της. Ένα εκκλησάκι και δυο τρία καφενεία-εστιατόρια με τα τραπέζια τους κάτω από την πυκνή σκιά προσφέρουν κάτι τις να φας, να πιεις και να δροσιστείς! Αυτή τη δροσιά μας χάρισε και εμάς ο τόπος και ο καφές του.
Μετά τον καφέ ανεβήκαμε ακόμα πιο ψηλά στο χωριό και στο Μοναστήρι της Παναγιάς του Βροντά. Το μοναστήρι κλειστό είναι ένα μεγάλο εργοτάξιο, μιας και γίνεται εκτεταμένη συντήρηση. Άρχισε να σουρουπώνει όταν κάτσαμε στους Βουρλιώτες για το δείπνο μας με θέα αμπέλια και πέλαγος!! Τι άλλο να ποθήσουν τα μάτια και η ψυχή μας; Εκεί τέλειωσε και η 3η μέρα μας στο νησί.
4η μέραΗ μέρα ξεκίνησε με βόλτα ως το Κλήμα την παραλία που βρίσκεται δυτικά από το Ποσειδώνιο αμέσως μετά το ακρωτήρι με το αστείο όνομα «Γριάς πόδια». Στη συνέχεια ανεβήκαμε για κολατσιό και καφέ στο Παλαιόκαστρο. Περάσαμε από το Βαθύ και όλοι μαζί κινήσαμε για το σπουδαίο και πολύ όμορφο μεσόγειο χωριό, τους Μυτιληνιούς. Κεφαλοχώρι με πολύ όμορφα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αλλά και αρχοντικά της Ηγεμονικής περιόδου. Και φυσικά όπως σε όλη τη Σάμο πολλές εκκλησίες. Όμορφη πλατεία με πολλά μαγαζιά γύρω γύρω και πολλά λουλούδια, κάτι που βλέπεις σε όλο το νησί. Το βασικό ενδιαφέρον όμως του χωριού είναι το αξιόλογο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Αιγαίου, που εκτός όσων μπορεί να δει κανείς σε οποιοδήποτε παρόμοιο μουσείο έχει μια σπουδαία συλλογή απολιθωμάτων προϊστορικών ζώων, προγόνων γνωστών σήμερα ζώων όπως είναι οι ρινόκεροι, οι νάνοι ελέφαντες, οι γαζέλες και οι αντιλόπες. Αξιοσημείωτο είναι και ένα είδος καμηλοπάρδαλης που δεν έχει βρεθεί αλλού στον κόσμο και γι αυτό ονομάστηκε «Σαμοθήριο». Ο περισσότερος κόσμος επισκέπτεται το μουσείο για τον «σταρ» του. Το «Καπλάνι». Μέσα σε μια βιτρίνα βρίσκεται το βαλσαμωμένο αιλουροειδές που πέρασε την περίοδο της Ηγεμονίας από τα Μικρασιατικά παράλια και έκανε μεγάλες ζημιές, μέχρις ότου κάποιοι γενναίοι κάτοικοι του χωριού Μαυρατζαίοι το 1862 το σκότωσαν και έτσι γλύτωσαν. Το «έκθεμα» αυτό έγινε πολύ γνωστό γιατί ενέπνευσε ένα από τα σπουδαιότερα έργα της νεοελληνικής εφηβικής (και όχι μόνο) λογοτεχνίας Το «Καπλάνι της Βιτρίνας» της Άλκης Ζέη.
Μετά το μουσείο κινηθήκαμε προς το Πυθαγόρειο, αλλά όχι από τον κεντρικό δρόμο, αλλά από τον εσωτερικό και φτάσαμε στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας. Όμορφο μοναστήρι, το νεώτερο του νησιού σε ωραία τοποθεσία.
Είναι γνωστό ότι εδώ και αρκετά χρόνια, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κάθε χρόνο η Σάμος καίγεται με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί αισθητά η δασοκάλυψή της και να έχουν γίνει πολλές καταστροφές. Βέβαια αυτό δεν φαίνεται παντού στο νησί. Η περιοχή όμως που πήγαμε εκείνη τη μέρα έχει υποφέρει πολύ από τις φωτιές κι αυτό φαίνεται έντονα. Ένας κόμπος στο στομάχι και ένα σφίξιμο στην καρδιά είναι αυτά που κυρίως αισθάνεσαι και δεν σε αφήνουν να απολαύσεις τις τόσες ομορφιές αυτού του ευλογημένου τόπου.
Γυρίζοντας προς το ξενοδοχείο πήγαμε στην Κέρβελη, βόρεια του Ποσειδωνίου, με ωραία παραλία και πεντακάθαρα νερά.
Το απόγευμα πήγαμε στην άλλη άκρη του νησιού, στο Καρλόβασι. Αν και δεν περπατήσαμε ιδιαίτερα κάναμε αρκετή βόλτα με το αυτοκίνητο. Πολύ όμορφα κτίρια, ωραία ρυμοτομία αλλά και πολλά κτίρια μισοερειπωμένα, κυρίως αποθήκες και εργοστάσια παλαιότερων εποχών στην παραλία που δίνουν μια εικόνα παρακμής. Μερικά από τα κτίρια αυτά αναστυλώνονται για νεώτερες χρήσεις και κάποτε η εικόνα της πόλης θα αλλάξει τελείως. Φαντάζομαι ότι το χειμώνα με τους φοιτητές να της δίνουν τη ζωντάνια τους τα πράγματα θα είναι τελείως διαφορετικά.
Κάτσαμε σε μια εσωτερική πλατεία και ήπιαμε ένα καφέ. Είχε σουρουπώσει όταν φύγαμε και σταματήσαμε, σκοτάδι πια, στο πολύβουο Κοκκάρι. Είναι από τα πιο τουριστικά χωριά του νησιού. Στο μικρό, κλειστό λιμανάκι ο ένας πάνω στον άλλο. Οι ταβέρνες τόσο κοντά η μια στην άλλη που οι καρέκλες τους να μπερδεύονται. Φυσικά η εικόνα αυτή είναι γνωστή από πολλά τουριστικά μέρη του τόπου μας. Κάτσαμε για φαΐ και σε κάποια στιγμή γίναμε μάρτυρες ενός γεγονότος που ακούγαμε σαν ανέκδοτο αυτές τις μέρες. Όταν πρωτομπήκαν στα νησιά τα High speed και έφευγαν με ταχύτητα από το λιμάνι έβγαζαν τέτοιο κύμα στην ακτή που γίνονταν μέχρι και ζημιές. Όταν λοιπόν είχε μπει στη γραμμή το «Αίολος-Κεντέρης» και φαινόταν από μακριά όλο και κάποιος έβαζε μια φωνή: -Αίολοοοοοοος!! Και ο κόσμος απομακρύνονταν, τα μαγαζιά μάζευαν τα τραπέζια τους και όλοι έλεγαν και καμιά βλαστήμια για το σόι του «Αίολου» και αυτουνού που το έφτιαξε! Απαγόρεψαν λοιπόν οι αρχές στα πλοία αυτά να φεύγουν με ταχύτητα. Όλο όμως και κάποια απόνερα φτάνουν στην ακτή. Τρώγαμε λοιπόν όταν είδαμε ανοιχτά να περνάει το γρήγορο και αρχίσαμε να αστειευόμαστε. Πέρασε περίπου ένα τέταρτο και είχαμε πάψει ν’ ασχολούμαστε μ’ αυτό όταν ξαφνικά στη απέναντι πλευρά του μικρού λιμανιού σκάει ένα κύμα που πέρασε το ένα μέτρο και έκανε αυτούς που κάθονταν σε αυτά τα τραπέζια μούσκεμα. Φαντάζομαι ότι δεν θα τους άρεσε καθόλου αλλά εμείς γελάσαμε πολύ! Αργά, χορτάτοι από εικόνες, εντυπώσεις και φαΐ γυρίσαμε για ύπνο. Τελικά περνάγαμε πολύ ωραία στη Σάμο!!!
5η μέραΜετά το πρωινό μας μπάνιο πήγαμε να βρούμε τους φίλους μας στη Μυκάλη, παραλία στα νότια του Βαθιού με αρκετή ανάπτυξη και κόσμο. Κάτσαμε για ένα ούζο, χαζέψαμε τη θάλασσα, τον κόσμο και τα απέναντι Τούρκικα παράλια και γυρίσαμε στο δωμάτιο με σκοπό να συναντηθούμε και πάλι το απόγευμα για να πάμε στην περιοχή Ηραίου και Πυθαγορείου για να δούμε κάποια από τα αξιοθέατα της. Περάσαμε από το χωριό Χώρα με τις δροσιές του, την πλατεία και τη βρύση του και λίγο πριν το σούρουπο φτάσαμε στο μοναστήρι του Τίμιου Σταυρού του 16ου αι. αλλά με τη μορφή που πήρε τον 19ο και διατηρεί ως σήμερα. Σε αυτό μόνασαν πολλοί επίσκοποι και πατριάρχες και έδωσαν την επιβλητική μορφή που βλέπει κανείς σήμερα.
Από το μοναστήρι προχωρήσαμε για τους Μαυρατζαίους.
Το χωριό υπήρξε το αγγειοπλαστικό κέντρο του νησιού, όπου εκτός από τα χρηστικά αντικείμενα, συνήθιζαν να φτιάχνουν και παιχνίδια, όπως η «Δίκαιη Κούπα» που αποδίδεται στον Πυθαγόρα και το «Μασκαρά Μπαρδάκι». Τα παιγνίδια αυτά συνεχίζουν να τα φτιάχνουν και σήμερα αλλά φυσικά απευθύνονται στους τουρίστες. Πριν καμιά δεκαριά χρόνια η μεγάλη φωτιά που έπληξε την περιοχή κόντεψε να αφανίσει το χωριό και είχε και θύματα. Ακόμα βλέπεις μαυρισμένους από τη φωτιά τοίχους και κάποια καμένα σπίτια που άφησαν οι ιδιοκτήτες τους και έφυγαν. Πήγαμε σε ένα εργαστήριο αγγειοπλαστικής, κάναμε τα ψώνια μας και μετά κατεβήκαμε στο βραδινό Ηραίο. Άλλο πολύ τουριστικό αλλά συνάμα και πολύ γραφικό. Τσιμπήσαμε κάτι και κάναμε βόλτα στην παραλία, μαζί με αρκετό ακόμα κόσμο, απολαμβάνοντας τη νυχτερινή όψη της θάλασσας!!
Γυρνώντας για το δωμάτιό μας είδαμε από μακριά φωτισμένο το κάστρο του Λογοθέτη Λυκούργου στο Πυθαγόρειο και μπήκαμε στο χωριό. Ήταν αρκετά αργά και δεν είχε πάρα πολύ κόσμο, παρ’ όλο που είναι ίσως το πιο τουριστικό μέρος του νησιού. Το λιμάνι του γεμάτο κότερα όλων των ειδών και μεγεθών. Μερικά τεράστια να φτάνουν σε μέγεθος αυτό ενός κανονικού πλοίου της γραμμής μεσαίου μεγέθους! Στην ανατολική άκρη του λιμανιού δεσπόζει ένα επιβλητικό γλυπτό αφιερωμένο στον μεγάλο μαθηματικό, που ήταν από εκεί, και στο θεώρημά του!!
Κάναμε μια μικρή νυχτερινή βόλτα, μερικές λήψεις με την φωτογραφική αλλά και την βιντεοκάμερα και φύγαμε να πάμε για ξεκούραση.
Τέλειωσε η μέρα, τέλειωσε ο Ιούλιος και πάμε γι άλλα.
6η -7η μέραΟι δύο πρώτες μέρες του Αυγούστου κύλησαν πολύ ήρεμα. Όχι ότι δεν πήγαμε να δούμε αξιοθέατα του νησιού. Τις μέρες αυτές λοιπόν επισκεφτήκαμε άλλο ένα μοναστήρι και τον σπουδαιότερο αρχαιολογικό χώρο του νησιού.
Την 6η μέρα των διακοπών μας στη Σάμο πήγαμε να δούμε το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής. Ιδρύθηκε στα μέσα του 18ου αι πάνω σε ένα ύψωμα 400 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, βορειοανατολικά της Βλαμαρής, απέναντι από τα μικρασιατικά παράλια. Η μονή έχει ενδιαφέρουσα ιστορία και πολλά ενδιαφέροντα να γνωρίσει κανείς. Απ’ έξω, σχεδόν στην άκρη του γκρεμού έχει στηθεί το μνημείο των Ιερολοχιτών. Η θέα από εκεί πάνω κόβει την ανάσα. Οι κόλποι της Μουρτιάς, της Μικρής κι της Μεγάλης Λάκκας, το Κασονήσι, ο όρμος της Κέρβελης και στο βάθος η Τουρκία, όλα στη σειρά κάτω από τα πόδια σου.
Το ίδιο βράδυ ακολουθώντας τον παράλιο δρόμο από το Κλήμα φτάσαμε στην παραλία Ψιλή Άμμος με την ωραία αμμουδιά και τα ξέβαθα νερά. Εκεί μας περίμεναν οι φίλοι μας για φαΐ.
Την άλλη μέρα επισκεφτήκαμε τον σπουδαιότερο αρχαιολογικό χώρο του νησιού. Το Ηραίο.
Ο χώρος του ιερού του Ηραίου βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο χωριό. Είναι τεράστιος και επιβλητικός χώρος. Κυριαρχούν τα ερείπια του ναού της Ήρας με τον μοναδικό όρθιο κίονα. Ο ναός αυτός ήταν ο μεγαλύτερος της αρχαιότητας με διαστάσεις 55,6Χ108,63 και ύψος που έφτανε τα 20μέτρα!!!Στα ανατολικά μπροστά από το ναό υπάρχουν τα ερείπια του μνημειώδους Βωμού (38,40Χ18,70 μ.).
Ο χώρος ήταν ιερός μιας και πίστευαν ότι εκεί γεννήθηκε η Θεά Ήρα και εκεί έγινε ο ιερός γάμος της με τον βασιλιά των Θεών, τον Δία. Εκτός από τα ερείπια του ναού και του βωμού υπάρχουν ερείπια και από άλλα σπουδαία κτίρια. Ακόμα οι βάσεις αναθηματικών αγαλμάτων, με σπουδαιότερο το «σύνταγμα του Γενέλεω» αλλά και άλλων κυρίως του τύπου Κόρης και Κούρου. Σήμερα όλα αυτά (για την ακρίβεια όσα δεν εκλάπησαν από τους ξένους «περιηγητές» και τους ντόπιους αρχαιοκάπηλους) βρίσκονται στο μουσείο στο Βαθύ, μαζί και ο μοναδικός Κούρος.
Μετά την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο κάναμε μια βόλτα στο χωριό που λόγω της ώρας (περίπου 10 π.μ.) ήταν αρκετά άδειο και γι αυτό ήσυχο και στη συνέχεια πήγαμε στο Ποτοκάκι για μπάνιο και καφέ. Βρίσκεται ανάμεσα στο Ηραίο και το Πυθαγόρειο και εκεί είναι και το αεροδρόμιο του νησιού. Η υπόλοιπη μέρα κύλησε με βόλτες μέσα στην πόλη της Σάμου.